Κατ’ αρχάς να ευχαριστήσω όλους όσους τίμησαν το συγκεκριμένο ποστ με την ψήφο τους και τα ποικίλα σχόλια τους και κατά δεύτερον να ευχαριστήσω όλους τους αναγνώστες του blog που, παρ όλο που δεν τήρησα το λόγο μου και άργησα πάρα πολύ να αναρτήσω τα αποτελέσματα, περίμεναν υπομονετικά την αποψινή μου ανάρτηση. Το αποψινό ποστ, λοιπόν, είναι αφιερωμένο αποκλειστικά και μόνο στα αποτελέσματα της ψηφοφορίας και σε μια συζήτηση σχετικά με αυτά. Δυστυχώς δεν κατέστη εφικτό να συμπεριλάβω τα αποτελέσματα αυτά μέσα στην ανάρτηση με τίτλο «Γράφοντας σωστούς διαλόγους» (όπως ήταν κι ο αρχικός μου στόχος), διότι μέσα από αυτή την ψηφοφορία προέκυψαν σχόλια και απορίες, οι οποίες αξίζουν να σχολιαστούν σε μία αποκλειστικά δική τους ανάρτηση. Πριν περάσουμε, λοιπόν, σε αυτά τα σχόλια, ας θυμηθούμε εν συντομία ποιό ήταν το ζητούμενο της ψηφοφορίας.
Ψηφοφορία: Παραδείγματα Διαλόγων
Στις 21 Μαρτίου 2015 είχε ζητηθεί από τους αναγνώστες του blog να διαβάσουν δύο παραδείγματα διαλόγων (Εικόνα 1) και να επιλέξουν ποιόν από αυτούς θεωρούν πιο καλογραμμένο. Σε κανέναν διάλογο δεν υπήρχε κάποιο συντακτικό λάθος, απλά και οι δύο εξέφραζαν το ίδιο γεγονός χρησιμοποιώντας διαφορετική τεχνική.
Εικόνα 1: Παραδείγματα Διαλόγων
Αποτελέσματα Ψηφοφορίας:
Η ψηφοφορία ήταν προγραμματισμένη να διαρκέσει μόνο μία βδομάδα και εν τέλει έμεινε ανοιχτή περίπου ένα μήνα (από τις 15 Μαρτίου 2015 μέχρι τις 17 Απριλίου 2015). Μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα ψήφισαν 22 άτομα, από τα οποία τα 2 διάλεξαν τον Διάλογο 1 και τα υπόλοιπα 20 τον Διάλογο 2. Τα αποτελέσματα φαίνονται στο παρακάτω πίνακα.
Γιατί ο Διάλογος 2 προτιμήθηκε έναντι του πρώτου και μάλιστα σε τόσο μεγάλο ποσοστό;
Στη λογοτεχνία υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι να αποδώσουμε τον διάλογο μεταξύ δύο ατόμων.
Είτε θα τον αποδώσουμε με επεξηγήσεις:
«Φύγε σε παρακαλώ, δουλεύω.», της απάντησε εκείνος προκλητικά.
«Φυσικά και δουλεύεις…», του είπε με εμφανή εκνευρισμό. «…Εμένα!», συμπλήρωσε. «Μήνες τώρα έχεις καταχρεωθεί στην τράπεζα και αφήνεις εμένα τον βλάκα να πληρώνει.»
«Ελένη, όρεξη για καβγά έχεις;», της φώναξε με τέτοια ένταση, που έκανε τις φλέβες του προσώπου του να τεντώσουν.
Ή θα τον αποδώσουμε ανέπαφο:
«Φύγε σε παρακαλώ, δουλεύω.»
«Φυσικά και δουλεύεις… εμένα! Μήνες τώρα έχεις καταχρεωθεί στην τράπεζα και αφήνεις εμένα τον βλάκα να πληρώνει.»
«Ελένη, όρεξη για καβγά έχεις;»
Το στοιχείο που διαφοροποιεί τους δύο τρόπους απόδοσης διαλόγων έχει να κάνει με την ένταση (του διαλόγου και της σκηνής γενικότερα). Ένας διάλογος που έχει πολλές επεξηγήσεις στερείται σε ένταση και ταχύτητα, γι’ αυτό και προτιμάται όταν θέλουμε να περιγράψουμε ήρεμες κουβεντούλες μεταξύ των ηρώων μας, ερωτικές εξομολογήσεις, εξιστόρηση γεγονότων κ.α. Από την άλλη μεριά, ένας διάλογος που δεν περιλαμβάνει επεξηγήσεις, θεωρείται πιο έντονος και πιο γρήγορος. Τέτοιοι διάλογοι είναι οι τσακωμοί, οι λογομαχίες, οι αντιδικίες κ.α.
Ο λόγος, λοιπόν, που ο Διάλογος 2 προτιμήθηκε έναντι του Διαλόγου 1, είναι ότι η συγκεκριμένη σκηνή ανάμεσα στην Ελένη και στον Χρήστο είναι ένας τσακωμός (αυξημένη ένταση) και όχι μια ήσυχη κουβεντούλα (μειωμένη ένταση). Όταν τσακώνονται δύο άτομα προφανώς και είναι εκνευρισμένα ή θυμωμένα, επομένως σαν αφηγητές δεν κερδίζουμε κάτι με το να εξηγούμε συνέχεια ότι ο ένας εκνευρίστηκε κι ο άλλος θύμωσε (Διάλογος 1). Αντίθετα, κάνουμε τον διάλογο κουραστικό για τον αναγνώστη, γεγονός που πολλές φορές μπορεί να αποβεί εις βάρος μας (Σύμφωνα με την παραπάνω ψηφοφορία, 20 στους 22 αναγνώστες που διάβασαν τον Διάλογο 1 πιθανότατα να έκλειναν το βιβλίο χωρίς να διαβάσουν παρακάτω.)
Δηλαδή, όσοι προτίμησαν τον Διάλογο 1 έκαναν τελείως λάθος;
Προφανώς και όχι. Η τεχνική που χρησιμοποιείται στον Διάλογο 1 μπορεί να μην προτιμάται όταν θέλουμε να αποδώσουμε τσακωμούς και λογομαχίες, όμως προτιμάται κάλλιστα σε ρομαντικές συζητήσεις. Ρίξτε μια ματιά στο επόμενο παράδειγμα.
Εικόνα 2: Παραδείγματα Ρομαντικού Διαλόγου
Εδώ ο διάλογος χρησιμοποιείται για να αποδώσει την πρώτη συνάντηση μεταξύ του Χρήστου και της Ελένης. Ο πρώτος διάλογος είναι πιο περιγραφικός, δεν έχει ένταση και αποδίδει τον ρομαντισμό της σκηνής πολύ καλύτερα από τον δεύτερο. Στη σκηνή μας δεν υπάρχει κάποια ένταση ανάμεσα στους ήρωες μας, συνεπώς ο Διάλογος 2 το μόνο που καταφέρνει είναι να μοιάζει πιο «ξενέρωτος».
Κάποια από τα σχόλια των αναγνωστών:
Χρήστης του Wattpad:
«Ψήφισα τον Διάλογο 2, διότι έδινε πολύ περισσότερες λεπτομέρειες.»
Απάντηση: Η αλήθεια είναι ότι ο Διάλογος 2 δεν δίνει παραπάνω πληροφορίες από τον Διάλογο 1. Απλά στον δεύτερο θέλησα να αφήσω τη συνομιλία ανέπαφη κι έτσι φρόντισα να περιγράψω με περισσότερα λόγια στις παραγράφους πάνω και κάτω από αυτόν, το γεγονός ότι η Ελένη ήταν αρκετά εκνευρισμένη και ο Χρήστος προκλητικά αδιάφορος και εριστικός.
Σχόλιο στο Facebook:
«Αν και η Ελένη είναι «Κατίνα» και στους 2 διαλόγους, στον πρώτο μου φάνηκε περισσότερο «Κατίνα,» οπότε ψηφίζω τον πρώτο.»
Απάντηση: Τα συναισθήματα της Ελένης στον πρώτο διάλογο αποδίδονται με επανωτές επεξηγήσεις σε κάθε της κουβέντα, συνεπώς καταλήγουν πράγματι να γίνονται κουραστικά. Αν, λοιπόν, θεωρήσουμε ότι η Ελένη είναι “κατίνα” και στους δύο διαλόγους, στον πρώτο φαίνεται πιο κουραστική, συνεπώς και περισσότερο… “κατίνα”.
Σχόλιο κάτω από την ανάρτηση:
«Κατά τη γνώμη μου ο δεύτερος διάλογος ταιριάζει περισσότερο σε ένα λογοτεχνικό βιβλίο γιατί είναι πιο περιγραφικός από τον πρώτο και επιτρέπει στον αναγνώστη να φανταστεί καλύτερα τη σκηνή. Παρόλα αυτά καλό θα ήταν να μην υπάρχει εκτενής περιγραφή για όλες τις σκηνές ακόμη και για τα αυτονόητα γιατί μπορεί να κουράσει τον αναγνώστη. Καλό θα ήταν να υπάρχει μια ισορροπία ανάμεσα σε περιγραφή και αμεσότητα.»
Απάντηση: Κι εδώ έρχομαι να συμφωνήσω με την έννοια του «κουραστικού» και της «ισορροπίας» ανάμεσα στην περιγραφή και την αμεσότητα. Ο αναγνώστης μπορεί εύκολα να καταλάβει ότι οι δύο ήρωες τσακώνονται, συνεπώς δεν χρειάζεται να του το επισημαίνω συνέχεια, γιατί καταντά κουραστικό. Δεν φορτώνω τον διάλογο με πολλές επεξηγήσεις κι έτσι του προσδίδω μεγαλύτερη αμεσότητα. Οτιδήποτε θέλω να περιγράψω, το περιγράφω είτε στην παράγραφο που προηγείται του διαλόγου, είτε σε αυτή που έπεται.
Εν κατακλείδι….
Στους διαλόγους να ξέρετε ότι το μάτι του αναγνώστη “τρέχει”. Κι όσο ο διάλογος δεν διακόπτεται με περιγραφές/επεξηγήσεις, τόσο η ανάγνωση “τρέχει”, γεγονός που σημαίνει ότι υπάρχει ένταση και αγωνία. Όταν σαν αφηγήτές παρεμβάλουμε πολλά μπλα μπλα, το κάνουμε για να «κόψουμε» την ταχύτητα του διαλόγου. Το αποτέλεσμα είναι να καταλαβαίνει ο αναγνώστης μας ότι η συζήτηση κυλά ομαλά, οι δύο συνομιλητές μιλούν χωρίς βιασύνη και εντάσεις, κάτι που τους δίνει το χρόνο να επεξεργαστούν τα λόγια του συνομιλητή τους και να σκεφτούν την απάντηση που θα του δώσουν. Αν το καλοσκεφτείτε κι εμείς σαν άνθρωποι όταν είμαστε σε ένταση και τσακωνόμαστε με κάποιον δεν πολυσκεφτόμαστε τί λέμε. Μιλάμε γρήγορα και ακατάπαυστα, παρασυρόμαστε από βιασύνη και θυμό, οπότε δεν έχουμε το χρόνο ούτε να σκεφτούμε τί λέμε, αλλά ούτε και πώς νιώθουμε γι’ αυτά που ακούμε.
Καλή και δημιουργική συνέχεια!
© Μιχελακάκη Μαρία
Βιβλιογραφία – Αναφορές:
Ιστοριες Συγγραφικης Τρελας 
Εξαιρετική ανάλυση και επεξήγηση του θέματος, όπως πάντα. Σε ευχαριστούμε πολυ Μαριαννα! 🙂
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
Σ’ ευχαριστώ!!! Είναι καλό που έβαλα τα παραδειγματάκια με τους διαλόγους της Ελένης και του Χρήστου ή κουράζουν; Προσπαθώ να γράψω την επόμενη ανάρτηση για τους διαλόγους και σκέφτομαι κι αυτή να την κάνω μέσω ενός παραδείγματος, γιατί μου φαίνεται πως η σκέτη θεωρία είναι βαρετή και ακαταλαβίστικη. Τί λες;
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Είναι εξαιρετικά! Προσωπικα εμένα με βοηθάς με αυτόν τον τρόπο πολυ, μόνο βαρετά δεν είναι, πάντα με ένα απτό παραδειγμα κατανοεί κανεις καλύτερα τη θεωρία. Εισαι πολυ καλη καθηγήτρια, οι μαθητές σου των Ισπανικων είναι πολυ τυχεροί (κ μεις βέβαια το ίδιο…(!πρεπει να περάσω και απο το Wattpad αλλα δεν βρηκα ακόμη χρόνο 😦 )
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
Χαχα, έχεις δίκιο! Νομίζω πως αν δεν ασχολιόμουν με τη διδασκαλία, οι αναρτήσεις μου θα ήταν πάρα πολύ ακαταλαβίστικες! Χαίρομαι που βρίσκομαι σε καλό δρόμο, οπότε συνεχίζω σ’ αυτό το στυλ και ελπίζω μες στο Σαββατοκύριακο να έχω έτοιμη και την υπόλοιπη θεωρία των διαλόγων. Πολλά φιλιά και μόλις βρεις χρόνο τα λέμε στο Wattpad! 🙂
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
🙂
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
Καλησπέρα!
Βρεθηκα τυχαία στο μπλογκ σου αλλά πόσο χαίρομαι γι’αυτό !
Θα ήθελα να μάθω περισσότερα για τη δημιουργική γραφή!
Μου άρεσε πολύ ο τρόπος που ανελυσες το θέμα και τα παραδείγματα βοηθούν πολύ!
Καλό βράδυ!
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
Καλησπέρα Δέσποινα, χαίρομαι πάρα πολύ που σου άρεσε!!! 🙂
Δεν ξέρω αν διάβασες σε άλλα ποστ, με τη δημιουργική γραφή ασχολούμαι ερασιτεχνικά ως συγγραφέας, χωρίς δηλαδή να έχω παρακολουθήσει κάποιο σεμινάριο. Απλά μελετώντας συμβουλές συγγραφέων σε μπλογκς και διαβάζοντας βιβλία για τη συγγραφή, ανακαλύπτω σιγά σιγά αυτή την υπέροχη τέχνη και μοιράζομαι τις εμπειρίες μου μέσω του μπλογκ μου. Σταδιακά, λοιπόν, ανεβάζω και θα συνεχίσω να ανεβάζω τεχνικές και σκέψεις για τη συγγραφή, οπότε θα χαρώ πολύ να δω σχόλια σου σε μελλοντικά μου ποστ!
Καλή και δημιουργική συνέχεια!!! Καλό βράδυ!!!
Μαρία
Μου αρέσει!Μου αρέσει!
Μαριάννα , δεν έχει σημασία αν δεν έχεις κάποια ιδιαίτερη εκπαίδευση πάνω στο θέμα, έχεις αναλάβει μόνη σου την εκπαίδευση σου πάνω στο θέμα με μεγάλη επιτυχία και μοιράζεσαι χωρίς αντάλλαγμα ή κέρδος τις γνώσεις που απέκτησες για να επωφεληθούν και άλλοι από αυτές.
Δε ξερω αν στο εχει πει άλλος αλλά έχεις αυτό το κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει το μπλόγκ σου με σένα μπροστά σε κατι μεγάλο! Και θα χαρώ να είμαι από τους πρώτους αναγνώστες σου!
Και αν το βλέπω εγώ αυτό , το βλεπουν και άλλοι! Γι’αυτό σου προτείνω ( με όλο το θάρρος, υποθέτω οτι είσαι μικρότερη μου) κάνε αυτά τα σεμινάρια αν πιστεύεις οτι θα σου προσφέρουν κάτι παραπάνω, να δέσουν πιο γερά οι γνώσεις σου και όλος ο δρόμος ανοιχτός μπροστά σου! Το έχεις!
Καλό ξημέρωμα!
Μου αρέσει!Αρέσει σε 1 άτομο
Από το στόμα σου και στου Θεού τ’ αυτί, που λένε!!! Προς το παρόν ακολουθώ τη συμβουλή που λέει «ένα βήμα τη φορά» και μακάρι αυτά τα βηματάκια να με φτάσουν σε κάτι καλό όπως λες. Με την ιδέα των σεμιναρίων φλερτάρω εδώ και ένα χρόνο περίπου αλλά δυστυχώς με χωρίζουν από αυτά κάμποσα ευρουλάκια. 🙂 Μόλις φτιάξει λιγάκι το οικονομικό είναι στις πρώτες μου προτεραιότητες.
Καλό ξημέρωμα και σε σένα και θα χαρώ να τα ξαναπούμε!
Μου αρέσει!Μου αρέσει!